Annetta Willemse Paintings Expo's Blog

Blog

Dumas, formulerend

Blog naar aanleiding tentoonstelling Dumas in het Stedelijk Museum Amsterdam, 4 Jan. 2015
marlene dumas

In het Stedelijk was de overzichtstentoonstelling van Marlene Dumas: The Image as Burden. De laatste grote tentoonstelling die ik van haar zag was, denk ik, in de jaren 90. (Miss Interpreted. Van Abbemuseum, Eindhoven 15 March 1992) Sommige werken die ik toen zag, hingen hier ook weer. De babies bijvoorbeeld. Het grappige is dat ze in mijn herinnering wel 3 meter hoog waren, in realiteit zijn ze denk ik de helft. Maar nog steeds intrigerend; onafhankelijke wezentjes, die daar groots liggen te zijn.

Zonder ook maar iets af te willen doen aan haar kwaliteit, vind ik het opmerkelijk dat zij zo zo gewaardeerd wordt, door een breed publiek. Ik vindt haar geen makkelijke schilder. Het zijn heldere, bijna formele kleuren en lijnen, die weinig ruimte laten voor een dromerige opvatting.
Ze roept in haar beelden een aandacht op voor wat er is. Voor alle etiketten en hokjes die we gebruiken om de wereld te begrijpen, overzichtelijk te maken, macht te verdelen. Ik word niet vrolijk als ik daar rond loop. Maar wel geïntrigeerd. De meest dromerige werken zijn portretten van vrij nare mannen.

Naar aanleiding van de tentoonstelling, keek ik nog even naar de 'College tour' uitzending met Marlene Dumas. Daarin viel me op hoe secuur Dumas in haar taalgebruik. Dat kunstcriticus den Hartog Jager, iets aanhaalde over haar schilderijen en het had over k*t en k*nt maakte Dumas gruwen van het woordgebruik en zei dat ze die nooit zelf gebruikte. Het beeld en de taal zijn twee verschillende dingen. Woorden, taal is niet onschuldig. Zo reageerde ze ook meteen op Twan's (College Tour) aankondiging van succesvolle, vrouwelijke kunstenaar .... "dat klinkt toch een beetje anders, is het niet beter om dat vrouwelijk weg te halen, is kunstenaar niet genoeg?"

Zij zoekt in haar beelden een formele uitdrukking om de beelden waarmee wij worden gepresenteerd, de beeldvorming, te ontleden en neem ik aan, deelgenoot te maken van de onderliggende betekenis, waarom we dat doen, de onmacht of beperking. Zonder dat ze hiermee de vinger wijst. Het lijkt alsof het een spel is voor haar, hoe toon ik dat, wat gebeurd er met een plaatje van een vermoord meisje, wat is dat beeld?

Uit 'De uitputting van de muze' een uitgave van W139 uit 1990 staat een interessante lezing van Dumas.
Ze reageert onder andere met 10 stellingen op 'De muze is uitgeput.'
Bv stelling 2: De muze is uitgeput, want zij doet overwerk. Er zijn teveel mannen en vrouwen die aan haar bosten hangen.

Ze geeft ook kritiek op de titel van de lezingen cyclus, de aanleiding van de uitgave.
"De muze is een begrip dat mij te veel aan het klassiek idealisme doet denken. Een wereldbeeld wat ik zowiezo nooit echt begrepen heb. Het begrip is mij niet aards genoeg. Het is is niet angstaanjagend genoeg. En ook niet Afrikaans van oorsprong. Ik geloof dat ze in Afrika geen muzen kennen."

Even een ander perspectief ..
Heel intrigerende kunstenaar. Interessante catalogus van 'The Inage as Burden' met veel teksten en een tijdlijn.