Blog

Mooie werken van Jacoba van Heemskerck

Jacoba van Heemskerck 1876 - 1923 30 September 2023

In Berlijn werd ik dit afgelopen jaar verrast door twee prachtige werken tussen anders moois in twee verschillende Duitse musea. In beiden gevallen was het een werk van Jacoba van Heemskerck.

Het ene was een werk in de Neue Nationalgalerie uit 1914: Bild nr.1

Een schilderij van zee, gezien vanuit een pad in de hoge duinen rondom Domburg (las ik in de catalogus). Ik vind het een heel helder beeld, ondanks de donkerte van het tegenlicht van de zonsondergang. De golven en strand inhammen zijn haast als een schaakbord en in hetzelfde wit, in de heel donkere duinen twee witten gebouwtjes. Prachtig.

Het andere was Bild nr.56 uit 1916 in de Berlinische Galerie - Landsmuseum für moderne kunst, fotografie und architektur (Aangekocht in 1960 van Galerie Nierendorf)
Iets onrustiger, en donkerder, maar ook heel stoer met een Molen centraal en brug op de achtergrond waarin een helder maar warm zonlicht is. De molen als ijkpunt tussen land en water.

Kloeke lijnen en vlakken. Ik was onder de indruk, haar tijdgenoten niet allemaal. Interessante catalogus gevonden van de tentoonstelling, die in 2021 en 2022 in diverse Duitse steden liep i.s.m. het Haags museum. Heb ik dus gemist, heel jammer. Geschreven door diverse auteurs, over haar ontwikkeling vanaf het luminisme en haar aandeel in de Sturm beweging in Duitsland, van schilder tot glaskunstenaar. Helaas jong gestorven.

Als vrouw heeft ze zich kunnen handhaven en ontwikkelen, mede dankzij mecenas Marie Tak van Poortvliet en niet per se dankzij haar collega’s, sommige kunstenaars (m) hadden er maar moeite mee. Hieronder 2 droeve citaten uit de catalogus (Engelstalig) Truly Modern - Jacoba van Heemskerck
(Div auteurs)

Blz. 34 Jan Toorop: “Heemskerk is currently Mondrianing and Picassoing. Whom will she imitate next year?”

Blz. 15 Jan Sluijters reageert beledigd op de tentoonstelling in St Lucas die Mondriaan inrichtte en volgens hem verpeste door werk van vrouwen op te nemen: Complaining: “He did not want his work to hang amid the junk by virginal [aristocatic] misses.“

Ik hoop dat ze prominent tussen Sluijters en Toorop hangt in de tentoonstelling IMPRESSIONISME & MODERNISME IN NEDERLAND, die nu in het Singer museum gaande is: ze hebben tenslotte een werk van haar aangekocht, lees ik op hun site.

• Boek: ISBN 978-3-7774-3699-9 Catalogus Truly Modern, Uitgave Hirmer